Nieuwegein

Deze week besloot de gemeenteraad met een nipte meerderheid tegen het invoeren van 52 koopzondagen per jaar. Ook SP stemde hiertegen, met 16 tegen 15 stemmen kon er geen meerderheid voor gevonden worden. Ik merkte aan de reacties van verschillende ondernemers die aanwezig waren, dat men zich al geheel had voorbereid op een verruimde openstelling. De afwijzing door de Raad kwam als een onaangename verrassing. Ik denk dat het goed is om deze kwestie en ons standpunt nog eens goed toe te lichten.

Zoals ik in mijn betoog ook aangaf liggen de redenen voor de SP om tegen de koopzondagen te zijn, in de verslechtering van arbeidsomstandigheden voor werknemers en kleine zelfstandigen. Daarnaast is het onduidelijk of een verruimde openstelling daadwerkelijk meer omzet oplevert voor winkeliers. Ik ontving gisteren een reactie van een van de winkeliers op City Plaza die aangeeft dat die extra zondagen geen enkele zin hebben zolang de consument zijn hand op de knip houdt. Hij pleit ervoor de discussie over de koopzondagen uit te stellen tot een moment dat mensen weer voldoende koopkracht hebben. Ik begrijp zijn standpunt; opvallend is dat de voorstanders van de openstelling juist de crisis als argument gebruiken om aan te geven dat ze het zonder op zondag open te zijn, niet gaan redden. Hier ontstaat een merkwaardig verschil in opvatting.

Ik zou de discussie over de koopzondagen eens willen voeren op basis van van niet alleen economische argumenten. De zondagrust is er voor het gezins- en verenigingsleven. Het geeft de zelfstandige die al zes dagen in de week werkt, de kans om in elk geval een dag rust te nemen. Daarnaast is er zoveel meer in het leven dan alleen kopen, consumeren, werken en geld verdienen. Het is erg mooi dat er een vaste dag in de week is, dat de winkels dicht zijn. Hiermee komt er ruimte om aandacht te geven aan elkaar, je vrienden te bezoeken, vrijwilligerswerk te doen, of mantelzorg te verlenen.

Het heeft mij gestoord dat de collegepartijen VVD, PvdA en D66 de raad hebben willen wijsmaken dat de meeste winkeliers de zondagen echt nodig hebben om voort te blijven bestaan. De praktijk is dat de winkelhouders een dag extra moeten werken, om dezelfde omzet te halen. In veel gevallen werken ze dus voor niets. In de overtuiging dat de winkels altijd open moeten zijn, werden er absurde cijfers over vermeende extra arbeidsplaatsen genoemd. Er zouden 400 banen (!) worden geschapen door de winkels op zondag open te gooien. Die banen zouden ook grotendeels door mensen in de bijstand en WW kunnen worden opgevuld. Dat zou ook de reden zijn geweest dat PvdA voor stemde, waarmee ze de werknemers en kleine zelfstandigen op achterstand zetten.

Als het aantal van 400 arbeidsplaatsen al zou kloppen, mij lijkt het een schromelijke overschatting, dan zou het gaan om werkgelegenheid van 6 uur op een zondag. Dat is 24 uur per maand, en dus bij lange na niet genoeg om mensen in hun inkomen te laten voorzien. Het is natuurlijk winst, maar stellen dat er honderden mensen uit de bijstand kunnen worden gehaald met de zondagsopenstelling is op zijn minst verfoeilijke misleiding en een schandelijke onderschatting van het vermogen van mensen om dit zelf uit te rekenen.

Een van de ondernemers meldde aan het AD dat er een raadslid was dat tegen had gestemd, maar wel op zondag naar de bouwmarkt ging. Dat was volgens hem niet te rijmen. Hij wilde nog geen naam noemen van het betreffende raadslid. Dat hoeft nu ook niet meer, dat raadslid was ik namelijk en er is niets hypocriets aan mijn koopgedrag. Het zal namelijk ongeveer een jaar geleden zijn dat SP instemde met het invoeren van 12 koopzondagen in Nieuwegein. Dit hebben we juist gedaan om de ondernemers die het moeilijk hebben een helpende hand te bieden. Ik heb geen religieuze bezwaren tegen winkelen op zondag. U kunt mij dus op die dagen dat de winkels open zijn, gewoon aantreffen tussen het andere winkelende publiek. Het is een gegeven dat als winkels open zijn, mensen daar aan zullen wennen. Het is juist dat waar wij de aandacht voor vroegen: laten we niet te veel wennen aan het winkelen op zondag. Er is nog zoveel meer te doen dan alleen consumeren.

Nu echter blijkt dat de 12 zondagen nog niet genoeg zijn, moeten we we niet steeds maar voor dezelfde oplossing kiezen en de openstelling van winkels verder verruimen. Het werkelijke probleem van de achterblijvende consumptie ligt hem in het domme Kabinetsbeleid. In het buitenland verklaren ze ons voor gek dat we de economie kapot bezuinigen waardoor de consumptie steeds verder terugloopt. Als het aan Rutte en Samsom ligt, blijven we dat doen tot de helft van Nederland werkloos is en helemaal niets meer kan uitgeven. De werkelijke stimulans die de middenstand nodig heeft, ligt in lagere BTW, goede werknemersregelingen, minder kosten voor zieke werknemers en minder belasting voor kleine zelfstandigen die net het hoofd boven water kunnen houden. Deze plannen bracht de SP al jaren geleden naar buiten met een plan voor het MKB: Hart voor de Zaak. Naast deze maatregelen moet het Kabinet de economie stimuleren door te investeren en ze moet ervoor zorgen dat mensen voldoende koopkracht houden.

De discussie over de openingstijden zal terugkomen, op zijn laatst bij de gemeenteraadsverkiezingen van aanstaande maart. Ook dan zal weer te zien zijn dat de neo-liberalen altijd dezelfde oplossingen hebben. Of het nu goed gaat of slecht met de economie, de overheid moet kleiner en de ruimte voor de bedrijven moet vergroot worden. Hieraan herken je het echte gebrek aan visie: de samenleving is meer dan een verzameling consumenten en werknemers.

Martijn Stekelenburg

Fractievoorzitter