Nieuwegein

Vanavond werd de gemeenteraad bijgepraat over de eerste gevolgen van de historische bezuinigingen die het Kabinet VVD-PvdA doorvoert op een aantal sociale domeinen. De gemeenten van Nederland staan voor een ongekend grote uitdaging om de grootste klap die de welvaartsstaat ooit te verwerken kreeg, tot een goed einde te brengen. Ik had me voorbereid op een collegepresentatie waaruit zou blijken dat veel mensen in de stad het erg, heel erg zwaar gaan krijgen de komende jaren. Het tegendeel bleek waar.

De toon van de avond werd gezet door een haast filosofische verhandeling over de toekomst van de samenleving. In het verleden is iedereen in de valkuil getrapt door alles maar voor elkaar te willen regelen. De overheid moest ons allemaal ondersteunen als we het moeilijk hadden en vanuit die verkeerde gedachte is bijvoorbeeld in 1965 de Bijstandswet in het leven geroepen. Vanaf dat moment raakte deze waanzin in een stroomversnelling en kwamen er te veel instituten die nu allemaal 'gedeinstitutionaliseerd' (!) moeten worden. U begrijpt dat het vanaf het moment van de invoering van de Bijstandswet alleen maar erger werd. Er kwamen regelingen voor gehandicapten, kinderen met leerachterstand en mensen die te ziek waren om te werken kregen allemaal een uitkering en dat heeft ons als samenleving in grote problemen gebracht!

Het voorstel van het college is dat we 'de samenleving weer terug geven aan de mensen'. Bij dat soort taal is het het best als je je aandacht even verscherpt en dat deed ik ook. Als het aan het college ligt, gaat Nieuwegein straks weer 'bruisen' en komen we allemaal los van het juk van de publieke voorzieningen die onze levens decennialang in een houdgreep hebben genomen. Wat mogen we allemaal blij zijn dat dat straks gaat veranderen.

En dat er zaken gaan veranderen dat is zeker. Wanneer je straks werkloos raakt, je een gehandicapt kind hebt, je een zorgbehoeftige moeder of vader hebt, wanneer je tegen opvoedingsproblemen aanloopt of welke probleem dan ook ondervindt: het recht op zorg bestaat niet meer. Het moet afgelopen zijn met dat betuttelen en de 'kracht van mensen zelf moet weer op de voorgrond komen'. De avond was al even op weg toen het me eindelijk lukte om het bedrog van deze collegevisie onder woorden te brengen.

Al jarenlang, al ver voor de huidige economische crisis, lopen er discussies over hoe we dienen om te gaan met de almaar stijgende kosten voor de zorg en welzijn. Er is een 'nieuwe manier denken' nodig en mensen moeten weer zelf verantwoordelijkheid nemen, want al die 'instituten zijn de mensen steeds onpersoonlijker gaan benaderen'. Daar zit trouwens een grote waarheid in. Maar in tegenstelling tot wat het college beweert komt dat niet doordat de overheid collectieve voorzieningen heeft geschapen om de nood van mensen in problemen op te lossen. Het grote probleem van de stijgende kosten en de anonimiteit van zorgclienten, komt door een heel ander fenomeen.

Vanaf de jaren tachtig deden een aantal verschijnselen de intrede in ons Nederland. Er kwamen steeds meer managers in al die instellingen waardoor er minder geld was voor het echte werk op de werkvloer. Er kwam steeds meer bureaucratie, ingevoerd door al die managers, en de privatiseringen en enorme schaalvergrotingen van de betreffende instellingen leidden ertoe dat zorg en welzijn vrijwel onbetaalbaar zijn geworden, en vaak ook helaas onbereikbaar.

Het antwoord van onze huidige leiders is dat we instellingen moeten aanpakken en de mensen niet meer moeten betuttelen. Op zichzelf nog best prima. Maar de oplossingen die men zoekt geven aan wat de eigenlijke aanleiding is van de veranderingen die er komen gaan. Het 'Nieuwe Denken' over zorg en samenleving worden als dekmantel gebruikt om de monsterbezuinigingen te rechtvaardigen en te verzachten. Dan komt de opstandigheid in mij naar boven.

Laten we nooit vergeten hoe we in deze ellende terecht zijn gekomen. De verziekte moraal van een groot aantal politici, bankdirecteuren, topmanagers, zorgdirecteuren en welke graaiers al niet meer, heeft ertoe geleid dat we nu in alles gaan snijden waar we een eeuw voor gestreden hebben. De bezuinigingen zijn nu nodig ja. Maar om de menselijke waardigheid te beschermen moeten we niet al die instellingen sluiten en het recht op zorg van mensen afpakken. We moeten de balans terugbrengen in deze belangrijke maatschappelijke voorzieningen door de bureaucratie aan te pakken, de managers de laan uit te sturen, de kleinschaligheid te bevorderen en vooral door de mensen op de werkvloer weer te laten beslissen wat het best is in voorkomende situaties.

Zo zetten we de formulierwoede om in een systeem dat weer gericht is op de menselijke maat. De PvdA roept dit ook al jaren, maar het is juist deze partij die samen met VVD deze catastrofale bezuinigingen zonder visie over de mensen gaat uitstorten. Het is een absolute gotspe dat juist deze partij ons oproept voor elkaar te gaan zorgen terwijl ze aan de andere kant de bodem onder het bestaan van veel mensen wegslaat door deze historische afbreuk van verworven rechten. Weet wat u doet als u ooit nog overweegt op de PvdA te stemmen.

Martijn Stekelenburg, fractievoorzitter SP Nieuwegein