Nieuwegein

Nu ik zo ongeveer 4 maanden wethouder ben, begin ik een aardig beeld van binnenuit te krijgen van de wijze waarop de overheid werkt. Ik ben er ook achter dat het niemand te verwijten is verder. In het DNA van de ambtenaar is verankerd dat ieder risico weggenomen moet worden. En daar gaat men echt heel ver in. Deze week moest ik daar aan denken toen we de laatste klap gaven in het college op de vergunning voor de Kledingbank Voor Nieuwegein (K4N).

Alles wat overheden willen ondernemen, goedkeuren, ondersteunen of gedogen, moet voldoen aan een enorme berg regels. Toen het bestuur van de Kledingbank het lumineuze idee opvatte om een initiatief voor uitgifte van gratis kleding aan minima te starten, werden ze geconfronteerd met het DNA van de overheid.

Onze 'collega's' in Brussel hebben bedacht dat ingezamelde kleding in wezen textielafval is. Dat betekent uiteraard dat daar regels aan gebonden zijn! Het textiel dat niet gebruikt wordt moet worden afgevoerd door een partij die via aanbesteding (!) een relatie heeft met de gemeente. Tevens vinden we als gemeente zelf dat goede doelen allemaal het CBF keurmerk dienen te hebben. Anders wordt er geen zaken mee gedaan. De Kledingbank had in Curitas een partij gevonden die tegen een gunstige kiloprijs de overgebleven kleding afvoerde. Met dat beetje opbrengsten kan de Kledingbank de bedrijfsvoering rond krijgen en kunnen ze de nutsbedrijven betalen. Echter Curitas heeft geen CBF keur en dus konden daar geen zaken mee gedaan worden.

Bedenk je hier alvast even dat niet de gemeente het overtollige textiel afvoert. De Kledingbank zelf doet dit. Dus waar bemoeit de overheid zich mee? We komen nu aan de kern van de zaak.

De gemeente begon in het kader van de vergunning allerlei eisen te stellen aan het pand, de wijze van inzameling, het eventuele straatvuil, de wijze waarop het textiel werd afgevoerd, enzovoort, enzovoorts. De redenering achter veel bepalingen in de vergunning was:'Als we het er niet inzetten, kunnen we er niet op handhaven'.

Nu hebben we de koe bij de horens. Uit angst voor claims van burgers, organisaties en bedrijven, probeert de overheid ieder risico uit te sluiten en verzint de meest vergaande regels. Uitspraken van rechters die jurisprudentie scheppen, maken dat de regels steeds omvangrijker en strenger worden. Met open ogen zijn we als overheid in ons eigen web verstrikt geraakt. De regels zijn van een enorme veelheid en de ingewikkeldheid alleen zorgt ervoor dat het snel ondersteunen van maatschappelijke initiatieven bijna onmogelijk is geworden.

De verantwoordelijke milieuambtenaar valt niets te verwijten. Deze wordt afgerekend op de bestaande werkwijze en doet wat er gevraagd wordt. Maar wat moet er worden van de participatiemaatschappij als dit de manier is waarop we initiatiefnemers tegemoet treden? De verhalen van ouders die op elkaars kinderen passen buiten schooltijden zijn ook bekend. Participatiecreches noemen ze die. Snel na aanvang worden ze onder regeldruk gedwongen te professionaliseren. Terecht hebben we ooit allerlei regels verzonnen om onze kinderen veilig onder te brengen. Het stellen van voorwaarden begrijpt ieder mens en zeker iedere ouder.

De uitdaging die we als overheid hebben is om te durven loslaten. Dat is wel heel erg eng merk ik in de gesprekken die ik dagelijks voer in het gemeentehuis. Het loslaten en het hercoderen van het risicomijdende  DNA zal enige tijd kosten. Toch ben ik ervan overtuigd dat de particpatiemaatschappij (dat woord ook!) jammerlijk zal falen als we niet anders durven omgaan met de regels.

De overheid wordt kleiner en tegen de burgers zeggen we:'U mag het zelf doen. Oh ja, we hebben wel een enorme bak regels waaraan u zich dient te houden. Die regels hebben we gemaakt in de tijd dat we er zelf nog over gingen'. Wij wensen u veel succes met uw initiatief!

Het definitief toekennen van de vergunning voor de kledingbank deze week voelde voor mij als een enorme overwinning. Dat begrijpt u wel. Ik heb uiteindelijk het college weten te overtuigen van het feit dat de Kledingbank best aan Curitas kan leveren, CBF keur of niet. Daar gaan we ons niet mee bemoeien. Ik wens de vrijwilligers van de Kledingbank enorm veel succes met dit mooie en broodnodige initiatief!

Martijn Stekelenburg

Wethouder voor de SP in Nieuwegein